Onvoorspelbaar Verleden ‘een ode aan jongens van de bodem’

Saman Amini stond met een paginagroot artikel over een ‘Onvoorspelbaar Verleden’ in Den Haag Centraal.

Jongens van de bodem

Hij slaat je nu eens om de oren met bitterzoete blues, dan weer met scherpe raps of melancholisch aandoende, licht betoverende liedjes. Saman Amini maakt met ‘Onvoorspelbaar Verleden’ een ‘gezongen vertelling’ over hoe het verleden opspeelt.

“Regelmatig spelen in mijn familie- en vriendenkring trauma’s op,” vertelt theatermaker, rapper en acteur Saman Amini, wanneer hij het heeft over het allereerste vertrekpunt voor zijn nieuwe voorstelling ‘Onvoorspelbaar Verleden’ in Theater aan het Spui. “Ook periodes van depressiviteit komen onder hen relatief vaak voor. Daarom wou ik hen een hart onder de riem steken door een voorstelling te maken voor mensen die hiermee worstelen.” Maar nadat hij op een dag de documentaire ‘Gewoon Boef’ over zijn collega-artiest en rapper had gezien, besloot hij elementen van diens levensverhaal daarin te verweven. “Ik was erg onder de indruk van die documentaire. Boef is door de buitenwacht te vaak blindelings veroordeeld, terwijl hij na een verschrikkelijke jeugd als jonge jongen aan zijn lot werd overgelaten.” Hij noemt Boef ‘een jongen van de bodem’. “Verlaten door ouders en alles en iedereen heeft hij toch kans gezien en de energie gevonden om iets ongewoons van zijn leven te maken.”

En zo kwam Amini ertoe een combinatie te smeden die beide aspecten bindt. En om die vervolgens, eerst in zijn hoofd, daarna op de toneelvloer, vorm te geven in de figuur en het fictieve personage van Amir. Geen alter ego, beklemtoont hij. “In de personages van mijn eerdere producties ligt zeker wat van mezelf,” bekent hij. “Maar dit gaat over een verlaten jongen uit een achterstandswijk, niet over mij – al zit er in elke scène ook steeds iets herkenbaars vanwege mijn achtergrond als vluchteling uit Iran. Voor mij is dit een ode aan jongens van de bodem.” “Veel van onze beweegredenen zijn gebaseerd op littekens uit het verleden,” doceert hij. “Om dat te durven inzien en innerlijk durven te veranderen, ondersteunt verbinding met de ander, met familie, vrienden en de samenleving waarin wij leven. Dat is de essentie van ons bestaan.”

Straatschoffie

Amir. Een geboren straatschoffie. Deze ‘jongen van de bodem’ is op het toppunt van zijn carrière als zanger aanbeland. Maar hij raakt compleet van de wereld losgezongen en op een kwaaie dag drinkt hij zich coma. Daarop moet hij voor de rechtbank van het hiernamaals verschijnen. Daar gaat hij geloven in het slechte beeld dat anderen van hem schetsen. Amini: “Het verleden komt Amir halen. Hij wordt ervan beschuldigd een slecht mens te zijn. Maar uit de verdedigingslinie die hij zelf optrekt, komt echter een ander beeld naar voren, dat niet langer schuilgaat achter het label dat hem door anderen tegen wil en dank is opgeplakt. Het wondere van het theater, zegt Amini, “dat de loutering die hij doormaakt realtime kan plaatsvinden.”

Het geheel is tragikomisch van aard, een genre dat hij in de vingertoppen heeft, en bestaat voor een derde uit liedjes. “Die zijn een verlengde van wat Amir de rechters vertelt.” Het grootste deel bestaat uit tekst. Die schreef Amini met artistiek partner Nima Mohaghegh. Vorig jaar wonnen ze samen de Toneelschrijfprijs. Ook zijn er beeldanimaties gemaakt met het team waarmee hij vorig jaar een Edison-nominatie in de wacht wist te slepen. Toch is het deze keer ook allemaal net eventjes anders voor Amini. “We staan nu met twee op de vloer,” vertelt hij, “Arie de Mol speelt de rol van aanklager.” De Mol schreef ook aan de tekst mee en werkt al jaren samen met Amini. Zo was hij verantwoordelijk voor de eindregie van ‘A Seat at the Table’. “Arie en ik zijn twee verschillende verschijningen. Hij is een lange, witte man van vijftig met een volks uiterlijk, ik ben een klein, breed mannetje van dertig met een Midden-Oosters uiterlijk.”

Uit: Den Haag Centraal, 17 september 2020 Door: Eric Korsten

De voorstelling Onvoorspelbaar Verleden is te zien van 23 september t/m 17 december 2020.